De Voorleesweek: “Dappere Max”

Elk jaar is het voor ons allen wel gekend, de Voorleesweek. Dit is een periode waarin men het belang van voorlezen benadrukt. Voorlezen is iets waar geen leeftijdslimiet opstaat. Iedereen houdt er wel eens van om een verhaaltje voor gelezen te krijgen. Daarom ging ik deze week op bezoek bij mijn KSA-sloebertjes. Ikzelf ben 5 jaar leidster geweest van deze jeugdbeweging en wou hen na die mooie jaren toch nog eens terugzien. Om mijn ontvangst op een creatieve manier vorm te geven, stelde ik voor om aan hen een verhaaltje voor te lezen. Rond dit verhaal deden de leden vervolgens een aantal leuke spelletjes. In dit bericht neem ik jullie mee in het verhaal van “Dappere Max” van Ed Vere. Het boek is geschikt voor kinderen tussen 6 en 9 jaar.

Het boek Dappere Max gaat over, al wel vermoedend, Max. Max is een zwarte kat. Mensen noemen hem vaak schattig, maar dit vindt hij niet meer leuk. Hij wil namelijk een dappere, stoere kat zijn, een kat die op muizen jaagt. Alleen weet hij niet hoe een muis er precies uitziet. Zo komt Max enkele dieren tegen op zijn pad. Hieraan vraagt hij telkens of hij/zij de muis is. Jammer genoeg levert zijn zoekactie niet veel op. Tot hij plots een muis tegenkomt. Ook hieraan vraagt Max of hij een muis is. De muis zegt natuurlijk nee, want muis weet dat Max, de kat op hem zal jagen. Muis zegt dat hij monster is en stuurt Max dus door naar een echt groot monster dat verderop aan het rusten is. Muis zegt dat dit muis is. Max loopt dus naar het grote monster dat zogezegd muis is en begint op hem te springen. Het grote monster wordt wakker en wordt boos. Als gevolg daarvan eet hij Max op. Gelukkig niest het monster Max terug uit. Max loopt weg en ontdekt zo dat hij eigenlijk niet de hele tijd dappere Max moet zijn. Dat hoeft alleen als hij gaat jagen op monsters (=muizen). 

Ik vind de boodschap achter het boek heel mooi. De boodschap luidt namelijk als volgt: “Niemand moet zich anders voordoen dan dat hij/zij zich voelt”. Het is niet omdat je een kat bent, dat je daarom op muizen moet jagen/ stoer moet zijn. Je moet niet per se voldoen aan de heersende stereotiepe gedachten.

Ik merkte dat de kinderen tijdens het voorlezen echt opgingen in het verhaal. Ze keken heel aandachtig mee naar de prenten uit het boek. Het leek alsof ze echt werden meegenomen in de gevoelens van Max. De kinderen waren ook steeds nieuwsgierig naar het volgende dier. Af en toe stelde ik tijdens het voorlezen ook een vraag, bv. “Wat zou volgens jullie het volgende dier zijn dat Max tegenkomt?”,” Hoe denken jullie dat het verhaal zal eindigen?”. Het was fijn om te zien hoe betrokken ze waren. Daarnaast was het een niet-voorspelbaar einde, wat maakt dat de kinderen nog enthousiaster waren.

Rond het boek “Dappere Max” kunnen er ook een heleboel verwerkingsopdrachten/ spelletjes gedaan worden. De kinderen van de KSA speelden bv. het spellejte “Kat en Muis”. Dat gaat als volgt: in de groep is een kind de kat en een kind de muis. De overige kinderen zijn ook muisjes. Het zijn de vriendjes van grote muis. Ze gaan voorkomen dat de kat de muis te pakken krijgt. De muisjes gaan hand in hand in (bv.) 4 rijen staan. De grote muis rent nu tussen de rijen (in de lengte) door. De kat gaat er natuurlijk achterna, die wilt immers de muis pakken. Maar, als het fluitsignaal klinkt, laten alle kinderen de handen los en draaien ze een kwartslag met de klok mee. Hebben ze dit gedaan dan geven ze elkaar weer een hand, zo ontstaan er weer nieuwe rijen waar de muis en kat doorheen kunnen rennen.

Na deze actieve inleiding mochten de kinderen in groepen van 5 het verhaal naspelen en vervolgens ook tonen aan de anderen. Hiervoor mochten ze allerlei materialen uit de verkleedkoffer gebruiken. Dit vinden ze altijd geweldig leuk om te doen. Om af te sluiten werd er nog een kleine knutselopdracht voorzien waarbij de kinderen een tekening van Dappere Max vorm mochten geven.

Bronnen:

• Pluizuit. (2022). Dappere Max. Geraadpleegd op 23/11/2022, van Pluizuit – Recensies van kinder- en jeugdboeken
• Spelactief. (2022). Kat en Muis spel. Geraadpleegd op 23/11/2022, van Kat en Muis spel en Spelregels – SpelActief

Waar droom jij wel eens van?

In mijn dromen

In mijn dromen kan ik alles zijn.
Soms ben ik een reus
of als een dwerg heel klein.
Soms ben ik koning
van mijn eigen kasteel.
Soms ben ik een superheld.
Heus, ik droom zo veel!
Soms ben ik een dappere ridder
of een stoere piraat.

Ja, altijd ben ik iets…
tot de wekker gaat.

Dit is een gedicht uit de dichtbundel “De taart op de kers” van Ine De Volder. Zoals de titel wellicht al verklapt komen er heel wat fantasierijke gedichten in voor. Er wordt gebruik gemaakt van allerlei mooie illustraties, wat maakt dat het heel kindgericht is. In de dichtbundel komen er verschillende thema’s aan bod, zoals o.a. Pasen, Halloween, sprookjes, de seizoenen, dromen, koken, de verschillende fruitsoorten, … Ik zal samen met jullie even inzoomen op het thema ‘Dromen hebben’.

Ikzelf koos het bovenstaande gedicht omdat ik de betekenis erachter heel mooi vind. Iedereen heeft namelijk zoveel dingen waar hij/zij van droomt. Misschien droom je er wel van om een koning te zijn? Of misschien wil je wel een superheld zijn? Het gedicht geeft mooi weer dat heel wat mensen dromen hebben, maar dat het niet altijd even makkelijk is om die droom waar te maken. Dit wordt gesymboliseerd in het gedicht met het feit dat plots de wekker afgaat en het dromen dan stopt.

De realiteit schudt ons ook soms wakker. Net zoals de wekker in het gedicht. Met dit gedicht kan je samen met je leerlingen een lesje filosoferen geven. Waar dromen zij van? Is het altijd haalbaar om je dromen waar te maken? Hieraan gekoppeld zou ik samen met de leerlingen het thema op een muzische manier verder willen verwerken. Zo kan je samen met je leerlingen een dromenvanger maken waarin elke leerling zijn/haar droom/wens mag schrijven. De resultaten kunnen vervolgens in de klas omhoog gehangen worden. In deze les wordt dus zeker en vast ook gewerkt aan verbinding. Het is hierbij dan ook van groot belang dat er sprake is van een veilige klassfeer waarin elke leerling zich aanvaard en begrepen voelt.

De Volder, I. (2021). De taart op de kers. Hasselt, België: Clavis Uitgeverij.

Memrise: de app om een vreemde taal te leren!

Er zijn veel kinderen die het moeilijk hebben met taal in de lagere school. Van het 1^e tot en met het 4^e leerjaar voelen de meeste kinderen zich nog veilig wat betreft het leren van taal, maar dan plots komt er in het 5^e leerjaar een nieuwe uitdaging bij, namelijk het leren van de Franse taal. In dit bericht zoom ik hier wat dieper op in. Daarnaast laat ik jullie ook kennis maken met een populaire app (Memrise) die heel stimulerend is bij het leren van een vreemde taal.

Wanneer kinderen geboren worden, komen ze in contact met één taal, namelijk hun moedertaal. Voor kinderen waarbij hun moedertaal Nederlands is, is het dan ook makkelijker om mee te lopen in de lagere school dan voor kinderen waarbij dit niet zo is. De schooltaal is en blijft namelijk Nederlands. Kinderen waarbij hun moedertaal bv. Arabisch is, moeten op een bepaald moment én de Nederlandse taal én de Franse taal onder de knie hebben. Niet simpel dus!

Gelukkig bestaan er een aantal populaire apps die het leren van een vreemde taal vergemakkelijken. Zo botste ik op de app ‘Memrise’. Een van de vele voordelen van de app is dat de app eigenlijk meer lijkt op een game dan op een online taalcursus. Dit werkt heel motiverend. Het schotelt je geen langdradige lessen voor, maar het houdt het kort. Met Memrise kan je op een speelse manier meer dan 90 verschillende talen leren, waaronder ook Frans. Het is dus een app zowel voor volwassenen als voor kinderen.

Bovendien focust de app niet op het instampen van nieuwe woordjes, maar gaan ze eigenlijk leren door te quizzen. Dit maakt de app voor velen favoriet. Daarnaast heeft Memrise ook de zogenaamde ‘Help me learn this’ functie. Aan de hand van ezelbruggetjes, helpen ze je verschillende woorden makkelijker onthouden.

De app Memrise is gratis, heeft een moderne lay-out en is daarbij komend ook heel gebruiksvriendelijk. Als gebruiker ervan, kies je zelf je onderwerp, volg je een les hieromtrent en sluit je af met een korte toets. Tot slot biedt de app je ook de volgende zaken aan: video’s opgenomen door moedertaalsprekers, audio-opnames van het woord/zin, quiz die toetst wat je hebt geleerd. Je krijgt ook een soort beloning in de vorm van punten wanneer je het juiste antwoord hebt gegeven.

Kortom de app Memrise biedt je heel wat voordelen. Het kan ingezet worden als extra ondersteuning bij kinderen, maar ook bij volwassenen, ouders, leerkrachten die hun vreemde talen op een speelse manier willen inoefenen. Persoonlijk denk ik dan ook dat het zeker een meerwaarde is voor het onderwijs. Het is de perfecte manier om te werken aan integratie en inclusie.

De Jong, J. (2019). Ontdek de 3 populairste apps om een taal te leren. Geraadpleegd op 13/11/2022, van Dit zijn de 3 beste apps om een vreemde taal te leren [2021] (machielsen.nl)  

Woord van het jaar? ‘Dierzaamheid’ !

Toen ik mezelf de vraag stelde: “Welk woord mag voor mij het ‘woord van het jaar’ worden?”, kwamen er heel wat woorden in me op. Toch vielen mijn ogen tijdens het googelen op een woord waar ikzelf nog nooit van gehoord had, namelijk het woord ‘dierzaamheid’. Ikzelf heb een hond en weet dan ook hoe belangrijk het is om je diertje zo goed mogelijk te verzorgen. In dit bericht geef ik wat meer uitleg over wat het woord ‘dierzaamheid’ nu precies inhoudt.

Dieren kunnen een belangrijke rol spelen in het leven van de mens. Geef toe, het hebben van een huisdier biedt toch alleen maar voordelen? Zo kan je tijdens een stressmomentje even samen met je hond een wandelingetje maken in de natuur, ben je nooit alleen thuis, zorgt het voor sociale contacten, is het goed voor je mentale gezondheid, … Maar last but not least, je krijgt er enorm veel vriendschap en liefde van. Kortom het is belangrijk om zorg te dragen voor het welzijn van dieren. Dit speelt namelijk een belangrijke rol in het leven van de mens.

Het woord dierzaamheid sluit hier dan ook goed bij aan. Met het woord dierzaamheid bedoelt men het volgende: “Streven om (duurzaam) samen te leven en om te gaan met dieren, met de bedoeling het welzijn van de dieren te vergroten”. In het woord ‘dierzaamheid’ herkennen we de woorden ‘dier’ en ‘duurzaamheid’. We worden dierzamer door op een zorgzame manier om te gaan met dieren, dierentuinen te hervormen, door op een milieuvriendelijke manier gezonder vee te houden, … Het verbeteren van het welzijn van de dieren is niet alleen belangrijk voor de (kwetsbare) dieren zelf, het speelt namelijk ook een belangrijke rol voor ons milieu en dus ook voor onze eigen gezondheid.

Voor mij persoonlijk mag het woord ’dierzaamheid’ dus het Woord van het Jaar worden. Het woord legt de klemtoon op hoe belangrijk het is je huisdier goed in de watten te leggen, maar ook op wat de invloed is van een dier in het leven van de mens.

Mogelijke oplossing voor laaggeletterdheid?

Heel wat onderzoek toont aan dat hoe meer je leest, hoe beter dit is voor de woordenschatverwerving/ taalontwikkeling. Er zijn heel wat laaggeletterden op deze wereld. De invloed van de coronacrisis deed hier dan ook geen deugd aan. Vandaag de dag hoor je vaker dat kinderen te maken hebben met een schoolse achterstand. Dit is niet enkel op vlak van taal, maar ook op vlak van rekenen. Om dit probleem op te lossen, vond ik een interessant artikel waarover ik hieronder meer vertel. Het artikel gaat over het tijdschrift ‘Libelle’. Zij hebben namelijk een aangepast tijdschrift ontworpen voor laaggeletterden. 

Het tijdschrift ‘Libelle’ legt de nadruk op het feit dat er vandaag de dag heel wat laaggeletterden zijn. Om dit probleem tegen te gaan, ontwikkelden zij een editie van het tijdschrift voor laaggeletterden. Het artikel beschrijft dat laaggeletterden meer moeite hebben met lezen en schrijven, maar ook met rekenen. Als gevolg daarvan hebben laaggeletterde mensen vaak meer moeite met het vinden van werk dan niet laag-geletterden.

Veel mensen vinden lezen niet fijn. Het kost vaak te veel moeite. Zaken zoals woordkeuze, onderwerpkeuze, zinsopbouw, opmaak, lange zinnen, … kunnen allemaal een invloed hebben op het feit dat lezen moeilijk is. Althans kan het lezen van tijdschriften zorgen voor ontspanning, maar ook voor woordenschatsuitbreiding/verwerving. Ik persoonlijk vind de actie van Libelle iets waar we in de toekomst meer moeten op inzetten. Op die manier worden ook de mensen die niet graag lezen, gemotiveerd. Het zal het leesplezier alleen maar ten goede komen. En zoals hierboven al vermeld: hoe liever de mensen lezen, hoe meer woorden mensen verwerven, hoe beter voor de taalontwikkeling.

Dit alles heeft uiteraard ook invloed op onze rol als leerkracht. Wij als leerkrachten willen de taalontwikkeling van kinderen zo veel mogelijk stimuleren. Lezen speelt hierbij dus zeker een belangrijke rol. Hoe meer boeken, tijdschriften aangepast worden aan het niveau van de lezer, hoe motiverender het is om te lezen. Het is dus zeker en vast ook van belang om in de klas op zoek te gaan naar boekjes, tijdschriften op maat van de leerlingen. Ikzelf ben voorstander om samen met de leerlingen allerlei lees-bevorderende activiteiten te doen, zoals o.a. naar de bib gaan, een leeskwartier inlassen, …

RTL-nieuws. (2022). Libelle maakt editie voor laaggeletterden: ‘Echt alles is aangepast’. Geraadpleegd op 13/11/2022, van Libelle maakt editie voor laaggeletterden: ‘Echt alles is aangepast’ | RTL Nieuws

Ooit al gehoord van het woord ‘buiteling’?

Ooit al gehoord van het woord ‘buiteling’? Wel, tot eergisteren ik ook niet. Op het eerste gezicht, dacht ik bij het horen van het woord aan ‘een buitenstaander’, ‘een persoon die naar buiten gaat’, ‘een persoon die er niet bijhoort’, … maar dit had er eigenlijk allemaal niets mee te maken. In dit bericht deel ik samen met jullie mijn ervaring met het woord ‘buiteling’. Ik kende het woord zelf nog niet, totdat de sportleerkracht het woord spontaan gebruikte.

Tijdens de sportles haalde mijn sportleerkracht opeens het woord ‘buiteling’ aan. Ik had er zelf nog nooit van gehoord. Zo zei ze: “We maken nu allemaal een buiteling”. Ik wist niet goed wat ik moest doen. “Moest ik mijn been strekken? Moest ik springen? Draaien?”.  Ik ben nog maar net begonnen met deze sport waardoor ik nog een beginneling ben en nog niet echt veel weet over al die gebruikte begrippen. Het woord ‘buiteling’ klonk dus onbekend in mijn oren. Om de betekenis van het woord te achterhalen, keek ik vooral naar de andere teamleden. Zij begonnen allemaal een koprol te doen. Op die manier wist ik dus wat de opgegeven opdracht van de leraar betekende.

‘Buiteling’ is dus een ander woord voor ‘koprol’. Wanneer je op het internet naar de betekenis van het woord ‘buiteling’ zoekt, komen volgende woorden tevoorschijn: een duikeling, koprol, tuimeling, val, kuitenflikker, salto, … Deze woorden sluiten allemaal aan bij het woord ‘buiteling’ dat ‘koprol’ betekent. Ikzelf vind het woord ‘buiteling’ mooier klinken dan het woord ‘koprol’. Bij het uitvoeren van mijn volgende koprol zal ik er bewust aan denken om het woord ‘buiteling’ te gebruiken i.p.v. het woord ‘koprol’. Daarnaast kan het woord ‘buiteling’ ook naar een zakelijke mislukking verwijzen. Deze betekenis was niet van toepassing op mijn voorbeeld.

Kortom wil ik even duidelijk maken dat je zelfs in je vrije tijd nog kan botsen op woorden die je nog nooit hebt gehoord. Bij de volgende koprol die ik doe, zal ik dan ook steeds moeten terugdenken aan het woord ‘buiteling’.

Bron: Pinterest. (2022). Manna. Geraadpleegd op 1/11/2022, van Koprol! | Gymnastiek, Turnen, Beweging (pinterest.ca)

Jengeltje

Een boek dat me altijd is bijgebleven, is het boek: “Jengeltje”. Het is zeer kindgericht en leest enorm vlot. Daarnaast sturen de prenten je verbeelding in de juiste richting. Ikzelf moest in het 6^e leerjaar een les geven over boekpromotie. Het was niet zo simpel om een boek te vinden dat aansloot bij de leefwereld van de kinderen. De thema’s die het meest centraal staan in het boek zijn de volgende: pesten, behulpzaamheid, vriendschap, humor, …Verder geef ik nog wat meer info over het boek en over het bijhorend lesverloop.

Info over de inhoud van het boek
Het verhaal gaat over een meisje: ‘Jengeltje’ die samen met haar mede-engelen in de hemel leeft. Nu is het zo dat Jengeltje geen gewone engel is. Ze houdt er namelijk van om anderen te pesten. Haar mede-engelen pikken dit niet langer en besluiten dan ook om Jengeltje als straf naar de gewone wereld te sturen. Hier zal ze 3 goede daden moeten verrichten vooraleer ze terug naar de hemel mag. Ik vind dat het boek op een heel chronologische manier is opgebouwd. Het bevat allerlei illustraties passend bij de geschreven tekst. Dit zorgt voor extra leesvlotheid bij de lezer. De auteur gebruikt ook veel fantasie in het verhaal, waardoor het boek zeker en vast toepasselijk is voor kinderen vanaf 9 jaar. Het einde is licht voorspelbaar, dit zorgt bij de lezer voor extra nieuwsgierigheid: ‘Zal mijn voorspelling kloppen of niet?’. In het verhaal komen ook heel wat realistische thema’s aan bod. Wanneer je in je klas eens wil werken rond het thema pesten, is dit boek zeker een aanrader. Het stelt het thema op een speelse maar toch realistische manier voor. Om te weten of Jengeltje ooit een brave engel zal worden, of ze op een dag terug zal mogen naar de hemel, zullen jullie het boek zelf eens moeten lezen!

Lesverloop
Zoals eerder vermeld, heb ik rond dit boek ook een les gegeven in het 6^e leerjaar. Ik ben de les meteen gestart met een opdracht. Zo kregen de leerlingen per 4 een aantal prenten uit het boek (in willekeurige volgorde). Het was aan de leerlingen om in groep na te denken over de volgorde waarin deze prenten zouden voorkomen in het boek. Hierbij aansluitend mochten de leerlingen een verhaal, een mogelijke gebeurtenis bedenken. De leerlingen vonden het enorm fijn om hierna hun fantasierijke verhalen te vertellen aan de rest van de klas. Het indrukwekkendste van al was dat de meeste verhalen relatief goed overeenkwamen met het echte verhaal. Na het voorstellen van de verhalen, overliep ik met de leerlingen de echte volgorde van de prenten. Er werd vervolgens wat meer ingezoomd op de inhoud van het boek, hierbij vertelde ik het einde niet. Ik las ook een klein fragmentje voor uit het boek.
Uiteindelijk mochten de leerlingen zelf een einde bedenken bij het verhaal. Hierbij moesten ze nadenken over de vraag: Zou Jengeltje erin slagen om 3 goede daden te stellen?, Blijft ze een schurk of wordt ze een held in je verhaal? De inhoud hiervan mochten ze in een stripverhaal gieten, dit met de bijpassende stripfiguren, tekeningen, tekstballonnen, … Voor kinderen die niet zo creatief waren, waren enkele voorbeelden voorzien van hoe ze hun strip vorm konden geven.
De leerlingen vonden het superfijn om deze opdracht uit te voeren. De les werd afgesloten met een soort stripmuseum waarbij de leerlingen de gelegenheid kregen om elkaars werk te bewonderen.

Het boek Jengeltje is echt een aanrader om in de klas te gebruiken. Je kan het boek enerzijds gebruiken om aan boekpromotie te doen, anderzijds om te werken rond de thema’s pesten en vriendschap. De leerlingen zelf waren heel enthousiast over de bijhorende les. Sommigen waren zo vlijtig dat ze hun stripverhaal tegen de dag erna, thuis nog wat meer uitgediept hadden.

Bron: (2021). Jengeltje. Geraadpleegd op 2 november 2022, van Jengeltje, Jonas Boets | 9789462914711 | Boeken | bol.com